Bài cũ tải lại
LỄ KHÁNH THÀNH ĐÌNH LÀNG NGÔ XÁ TÂY
Ngày vui đã đến . Kể từ ngày 09 tháng 5 năm 2011(07/04/Tân Mão), con dân làng ở xa quê, kẻ Bắc người
Suốt cả đêm 09/5/2011 các nghi lễ theo truyền thống cổ truyền, trầm hương nghi ngút,tiếng chiêng trống hoà lẫn tiếng kèn trong đêm vắng như xé tan bầu không khí lan toả khắp cả làng quê, lắng đọng trong tâm khảm từng con dân làng, để rồi mai này những người xa quê còn nghe mãi, vọng mãi. Cụ hội chủ, tế chủ Nguyễn Quang Khản trong chiếc áo dài xanh hoa thọ, mủ đỏ. Các ông bồi bái áo xanh mủ xanh trông thật uy nghiêm. Mấy ông gia lễ nâng khay rượu cao hơn đầu nhẹ nhàng từng bước theo tiếng trống tiến linh
Tờ mờ sáng hôm sau, ban lễ tân chuẩn bị đón tiếp con cháu nội ngoại dâu rễ. Gặp nhau tay bắt mặt mừng, lệ trào trên khoé mắt vì xúc động. Họ quây quần theo từng nhóm, kể cho nhau nghe chuyện mới chuyện cũ, ôn lại những kỷ niệm của thời niên thiếu.Chuyện cùng nhau tắm mát trên dòng sông Vĩnh Định cứ mỗi chiều về khi đàn trâu đầm mình trong nước mát. Chuyện bắt cá, lấy tổ chim, những ngày giáp hạt. Rồi chuyện chiến tranh xẩy ra,người ở lại kẻ ra đi, kẻ còn người mất. Giờ gặp lại, trong họ không còn phân biệt ai lầm đường ai chính nghĩa. Chỉ còn là tình làng nghĩa xóm, những ký ức tuổi thơ của họ đẹp hơn gì hết.
Mặc dù cảnh làng quê giờ đây đã đổi thay nhiều, nhưng họ không quên hình ảnh làng quê xưa. Từ cảnh cái “đập” có cây rừng nguyên sinh ngăn cách giửa hai làng Ngô Xá và Thanh Lê. Con đường “bàu” với những cây mưng đầy hoa nở soi mình dưới nước, nơi đây mục đồng tụ tập ngồi hóng mát năm xưa. Cái lô cốt cạnh cầu sông mới ngày ngày lớp trẻ con làng ngồi nhồi đất sét nặn tò he. Giá như bây giờ còn tồn tại thì hay và đẹp biết mấy. Những luỹ tre làng xanh ngát có trâu nằm nấp bóng trưa hè, che chở dân làng trong những mùa mưa gió. Nhớ nồi cháo môn mẹ nấu với cua đồng trong những ngày ba tháng tám. Nhớ món cá mại kho với lá gừng. Tất cả và tất cả như những thước phim đang hiện về trong họ.
Ừ ! mà thế, chiến tranh đã lùi xa, hận thù không còn nữa. Tất cả cùng nhau chung tay xây dựng quê hương. Không những thế trước đây dù bên này hay bên kia trong họ vẫn canh cánh trong lòng về quê hương, được thờ phụng các bậc tiên liệt, họ vẫn mong tổ tiên phò trì che chở những lúc hoạn nạn ốm đau, khi bom rơi đạn lạc, và thực sự họ đã được che chở. Mong mỏi của họ hôm nay đã thành hiện thực.
Dù ở đâu trên đất nước hay ở hải ngoại họ vẫn hướng về tổ tiên không bao giờ quên nơi chôn nhau cắt rốn. Với tinh thần ly hương bất ly tổ, họ luôn thầm nghĩ “Quê hương nếu ai không nhớ sẽ không lớn nổi thành người”
Đâu đó những bà, những chị tóc đã điểm sương ngồi kể chuyện ngày xưa cắt cỏ chăn trâu, chuyện ngày mùa đi cấy. Họ đang mơ về thời thôn nữ nô đùa vui hát dưới trăng. Những thiếu nữ vui cười hớn hở hỏi chuyện chồng con.
Đúng 8 h, tổ chức lễ khánh thành. Ông trưởng thôn Hồ Văn Thành đọc sơ lược di tích đình làng, tất cả đều yên lặng lắng nghe,giọng của ông lúc trầm lúc bổng như chuyện làng quê thăng trầm theo dòng lịch sử.
Thật là xúc động khi nghe bài phát biểu của ông Nguyễn Tịnh Bình đại diện người con xa quê, với nhiều tâm huyết, chắt lọc từng lời thấm thía từng câu.
Đến 9 h lễ dâng hương. Chiêng trống khỉ lệnh, tuần tự các ban ngành, các làng, các cơ quan rồi con cháu tất cả đều trịnh trọng trang nghiêm.
10h 30 tiệc trà, tiếng nói tiếng cười giòn giả, tiếng ly chạm nhau nghe chan chát, tiếng chúc mừng nhau thật thân thương. Điểm nổi bật của tiệc trà năm nay mà từ trước đến nay chưa bao giờ có, đó là toàn thể dân làng từ 18 tuổi trở lên cả nam lẫn nữ (trước đây đi dự lễ làng chỉ nam giới), dưới 18 tuổi và những người ốm đau già cả đều được phát tiền.
Mọi công việc diễn theo như dự định và hoàn thành hết sức mỹ mãn. Ai nấy ra về trong lòng vui sướng vô biên, bắt tay nhau nắm tay nhau còn quyến luyến ngậm ngùi.
Nguyễn Anh 10/05/2011
Lược trích : SƠ LƯỢC DI TÍCH ĐÌNH LÀNG
Trải qua hàng trăm năm, dân làng đã khai canh lập địa ở vùng đất này, qua nhiều
năm thăng trầm của lịch sử, đối với làng Ngô Xá Tây
xã Triệu Trung,ngược dòng lịch sử cách đây hơn 500 năm về trước các bậc tiền
nhân đã quyết định chọn vùng đất này để khai canh,khai khẩn, an cư lạc nghiệp
lâu dài, sinh hạ con cháu. Trải qua hàng trăm năm xây dựng và trưởng thành đến
hôm nay đã có hơn 22 thế hệ con cháu nối tiếp nhau chung sức, chung lòng đoàn
kết đùm bọc giúp đỡ lẫn nhau xây dựng xóm làng, quê hương. Song song với việc
xây dựng làng thì nhu cầu tín ngưỡng, tâm linh từng bước được hình thành như
xây dựng đình chùa, miếu vũ.Chính vì lẽ đó mà nhu cầu tâm linh của mỗi người dân làng được bà con hưởng ứng cao. Đình làng Ngô Xá Tây cũng được hình thành nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng cho bà con dân làng.
Quay trở lại với làng Ngô Xá hôm nay chúng ta ai cũng tự hào một vùng quê nghèo năm xưa giờ đã thay da đổi thịt. Làng được hình thành 500 năm về trước, 500 năm ấy quá dài nhưng không phải quá xa để mỗi người dân làng quên đi những bậc tiền nhân tiên liệt vào đây khai sinh lập địa ,500 năm thăng trầm của lịch sử, trong hoả hoạn thiên tai, trong lửa đạn chiến tranh hung tàn, nhưng mỗi người dân làng Ngô Tây luôn giử được tấm lòng thuỷ chung, nhân ái, đoàn kết, thương yêu, nhường cơm chia áo, cần cù chịu thương chịu khó, không sợ gian khổ, hy sinh , đó là một truyền thống cực kỳ quý báu của dân làng.
Mặc dầu trong thời khắc hết sức khó khăn, nhân dân vừa chịu thiên tai, trận rét kéo dài làm ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển kinh tế, đời sống một số bộ phận dân làng đã khó lại càng khó khăn thêm trong cuộc sống hàng ngày, nhưng ban điều hành làng tổ chức được lễ khánh thành Đình làng là một chuổi thời gian cố gắng, được sự đồng tình cao của nhân dân, cùng với sự giúp đỡ của bà con xa quê, người Nam, người Bắc, những con em của dân làng, người góp của, người góp công. Đặc biệt là sự quyết tâm cao của quý vị Tộc trưởng, các cụ cao niên, sự giúp đỡ tận tình của thôn, HTX, cùng các đoàn thể. Thay mặt ban điều hành tôi xin thành tâm cầu nguyện và chúc buổi lễ thành công tốt đẹp.
Đây cũng là một dịp hiếm có để dân làng tập trung hội tụ, ân cần hỏi thăm, có dịp về thăm lại quê cha đất tổ, nơi chôn nhau cắt rốn, nơi hình thành cốt cách nhân phẩm, nơi tiếng mẹ ru hời, bên ướt mẹ nằm bên ráo con lăn. Trở lại với miền quê khói ấm lam chiều, đêm nghe tiếng chuông chùa ngân vọng, tiếng trống vang xa của họ làng mà ấm áp tình ruột thịt.
Vào đầu thế kỷ XVI, các ngài (Chư vị Thỉ Tổ )của làng đã đưa dân vào vùng đất này cùng đồng canh đồng khẩn hình thành địa giới làng Ngô Xá ngày nay, một làng trải dài bên bờ sông Vĩnh Định. Làng có 18 xứ đồng. Các ngài đặt tên làng Ngu Xá (虞 舍). Năm 1670 làng đã lập đình xây miếu dựng chùa và đặt lại tên làng Phước Xá (福 舍).Như vậy đình làng Ngô Xá đã hình thành cách đây 341 năm về trước. Đến năm 1811 vì tên làng phạm huý tên họ của các vua Triều Nguyễn ( Nguyễn Phước Tộc) nên đổi tên thành Ngô xá (吴 舍)( trong chữ Hán bỏ đầu của chữ Ngu thành chữ Ngô). Làng có 14 họ, hiện nay có 3 họ vô tự không có người hương khói được phụng thờ ở chùa.
Tự hào nhất đối với dân làng được vua Duy Tân niên hiệu năm thứ 7 và vua Khải Định năm thứ 9 đã ban chiếu sắc truy tặng Ngài Nguyễn Quang Đại Lang ( huý Nguyễn Quang Thắng) CHÍNH TIỀN KHAI KHẨN (sắc phong hiện còn lưu giử ở nhà thờ họ Nguyễn Quang). Ngài Hồ Đại Lang, Ngài Huỳnh Đại Lang khai khẩn cùng với các Ngài Hồ Ông Lình, Ngài Nguyễn Công Xân, Hồ Kim Bảng, Nguyễn Thiết Thạch, Nguyễn Văn Lang, Lê Văn Tới, Hoàng Văn Duy, Nguyễn Hữu Vạn, Nguyễn Tham Nang, Trần Văn Lang, Phạm Ông Bịp chiêu mộ một số con dân gồm 121 hộ từ đất Nghệ Tỉnh vào khai sinh lập nghiệp.
Cùng với lịch sử chống giặc ngoại xâm của đất nước dân tộc. Dân làng phấn khởi với truyền thống đánh giặc của Ngài Nguyễn Công Đặng. Đặc tấn phụ quốc- thượng tướng quân cẩm y vệ - đô chỉ huy sứ-tư đô chỉ huy sứ Ai Lao dinh cai đội Đặng tài hầu hiển nhơn Nguyễn Quý Công tôn thần (theo văn tế ở miếu Ngài). Các Ngài cai tri phó tướng Hoàng Trung Hầu, Ngài Chưởng nội thái giám đốc quận công, Ngài Tham Nghị Hựu thừa chính nghị cùng các Ngài Nguyễn Văn Sử, Hồ Văn Cuốn, Nguyễn Quang Tờn, Nguyễn Công Tích, Hoàng Văn Cang và các Ngài Võ lâm dinh làm trong nội các chính sự trong các triều đại nhà Nguyễn.
Từ một vùng quê nghèo khó, đại đa số dân cuộc sống còn chật vật, nhưng luôn luôn kính trọng các bậc liệt tổ liệt tông. Con em dù lao động học tập hay công tác ở nơi đâu, dù có ly hương nhưng chưa bao giờ ly tổ luôn luôn nghỉ về quê hương về quê cha đất tổ. Đình làng là nơi mái ấm của tổ tiên ông bà cũng là nơi hàng năm dân làng hội tụ về đây để mừng tuổi ông bà, đồng thời gặp mặt đầu năm của các bậc cao niên cũng như con cháu của làng. Mỏi mòn theo năm tháng, đình làng xuống cấp. Năm 1961( nămTân Sửu) trong hoàn cảnh khó khăn nhưng dân làng đã hạ quyết tâm trùng tu sửa chữa lại đình làng, đến nay cũng đã hơn 50 năm, các hạng mục đình làng đã xuống cấp trầm trọng.
Trước tình hình như vậy, toàn dân làng đồng tâm hiệp lực người góp của kẻ góp công để xây dựng lại đình làng.với các hạng mục sau:
- Xây mới toàn bộ, nâng cao nền, mái lợp ngói Hạ Long, liệt gỗ kiền
- Nâng phần miếu phía sau, láng sân
- Sơn tít sửa lại hệ thống tường rào
Tổng kinh phí 316.000.000 trong đó vốn tự có là 230.000.000, con dân ủng hộ 98.300.000
Đình làng đã khởi công xây dựng từ ngày 10 tháng 7 năm 2010 nhằm ngày 29 tháng 6 năm Canh Dần.Làm lễ khánh thành ngày 09 và 10 tháng 5 năm 2011( nhằm ngày 07 và 08 tháng 4 năm Tân Mão).
Đình làng với kiểu dáng cổ truyền nhà bốn mái ba căn
Phần miếu thờ Ngài Dương Cảnh Thần Hoàng Duệ Đạt Đại Vương
Căn chính diện thờ : Chư Thần hội diện
Căn tả thờ : Thiên khai tiền hậu thánh thánh vật tiên sư
Căn hữu thờ : Thổ công táo quân.
Có được thành công hôm nay cũng nhờ sự quyết tâm của toàn dân, của các bậc hào lão, quý vị tộc trưởng.
Cụ :Nguyễn Quang Khản : hội chủ làng
Cụ :Nguyễn Văn Hoạt : Người cao niên của làng
Các Ông : Nguyễn Quang Kiểu, Hồ Văn Đỉu, Nguyễn Công Du, Nguyễn Văn Dũng, Hồ Văn Thành trong ban kiến thiết.
Các ông : Nguyễn Quang Chính, Nguyễn Quang Minh, Nguyễn Văn Chiêu trong ban giám sát. Ông Hồ Văn Trường trong ban thư ký kế toán. Ngoài ra còn có sự đóng góp công sức của các ông: Nguyễn Văn Cần, Hồ Văn Ứng, Hồ Văn Mừng, Nguyễn Văn Sao.
(Nghi thức :Lạy trước bàn thờ tổ tiên)
Kính thưa ngài hội chủ làng
Kính thưa quý vị tộc trưởng
Kính thưa quý vị hào lão
Cùng toàn thể bà con dân làng
Tôi xin mạn phép thay mặt cho những con dân làng Ngô Xá Tây xa quê ở trong nước cũng như ở nước ngoài, trước hết xin cung kính ngưỡng bái chư vị Thành hoàng- Long thần thổ địa bổn xứ với lòng thành kính vô biên.Xin gửi đến các bậc tôn trưởng và toàn thể bà con dân làng lời chúc sức khoẻ và lời chào kính trọng
Kính thưa quý vị
Hàng năm, chúng tôi có về thăm quê, đã thấy được sự phát triển của thôn xóm,nhưng đặc biệt năm nay chứng kiến một sự kiện lớn đó là làng đã hoàn thành ngôi đình khang trang và hoành tráng mà hôm nay tiến hành mở hội khánh thành. Trong dịp này chúng tôi xin chân thành tri ân ban lãnh đạo và dân làng, mặc dù cuộc sống đang gặp nhiều khó khăn nhưng đã đồng tâm hiệp lực để kiến tạo nên ngôi đình hoành tráng và bề thế như thế này.
Kính thưa liệt vị
Những con dân làng xa quê trong những hoàn cảnh khác nhau,nhưng phần đông là sau 1975, vì lẽ sống cho nên bà con phải gạt nước mắt, từ giả bà con thân thuộc, từ giả nơi chôn nhau cắt rốn để lên đường đến những nơi xa lạ mưu sinh và lập nghiệp. Nhưng dù ở bất cứ nơi đâu, với bản tính cần cù, chịu thương chịu khó nên bà con đã hoà nhập với hoàn cảnh cuộc sống nơi mình đến. Do vậy, hôm nay hầu hết bà con đã có cuộc sống ổn định, con cháu học hành thành đạt. Có những nơi bà con đã lập đền thờ Thành Hoàng và hàng năm có tổ chức tế tự chu đáo. Sự việc đó đã nói lên được tinh thần ly hương mà không ly tổ của bà con và luôn nhớ về nơi quê cha đất tổ với niềm khao khát tình cảm xóm làng.
Chúng tôi thiết nghĩ, mái chùa mái đình là nơi che chở dân làng, dù ở bất cứ nơi đâu và tin tưởng rằng chư vị Thành Hoàng vẫn luôn luôn thương tưởng và che chở cho con dân của Ngài dù bất cứ nơi nào.
Trong dịp này, chúng tôi cũng mong mỏi những bà con xa quê chưa một lần trở về thì xin quý vị hãy nhanh chân về đây, trước là để thăm quê hương xứ sở sau là để làm một nhịp cầu nối các thế hệ con cháu của quý vị với quê hương của chúng, chứ đừng để các con cháu trở thành những kẻ mất gốc. Xin đừng ngần ngại, đừng mặc cảm, hãy về đây bởi vì :“quê hương nếu ai không nhớ, sẽ không lớn nổi thành người. ”
Cuối cùng kính chúc các bậc Tôn trưởng và toàn thể bà con dân làng mạnh khoẻ và hạnh phúc
Trân trọng kính chào và kính cám ơn
